မိူင်းၼိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တႃႇတေၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်မႁႃႇဢႃႇၼႃႇ လႄႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၵမ်ႇၽႃႇၵႂႃႇလႆႈၼႆႉမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငႆၢႈငႆၢႈ
လႆႈၸႂ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်း ပၺ်ႃႇ ပိူင်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ လွၵ်းၵၢတ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶႆၢ ၵၢၼ်ၽွင်းၶဵဝ် ၵၢၼ်သိုၵ်း ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။
ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢိင်ႈၼိူဝ်လႆၢလွင်ႈလႆၢတၢင်းသေ တေလႆႈႁၼ်ဝႃႈ တင်းၵမ်ႇၽႃႇၶႂ်ႈ တႅၵ်ႇၵႂႃႇပဵၼ်လႆၢမူႇလႆၢၸုမ်းသေ ၽိုတ်ႉႁိမ်ဢဝ်တီႈယူႇတႃႇတေမီးဢေႃးၸႃႇဢႃႇၼႃႇ လႄႈပဵၼ်မႃးမႁႃႇဢႃႇၼႃႇမႆၢၼိုင်ႈၶွင်ၵမ်ႇၽႃႇယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၼႆႉငဝ်းလႆၢးပဵၼ်ႁိုဝ် ၽႂ်ပဵၼ်ၽႂ် ပိုၼ်းမၼ်းမီးၸိူင်ႉႁိုဝ် လႄႈ မိူဝ်းၼႃႈတေပဵၼ်သင်မႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵဝ်ၶႃႈတင်းပႆၢၵမ် ၶေႃႁွၵ်ႇတေမႃးၶႆႈၼေပီႈပီႈၼွင်ႉၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်ၵႂႃႇယူႇ။
ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ တေယွၼ်းတႄႇတီႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၵွၼ်ႇ ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉယၢမ်ႈငိၼ်းၼၼ်ႉ၊ ၵွၼ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ မိူင်းၼႂ်းယူႇရူပ်ႇတင်းလႆၢဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶႂၢၵ်ႈမိူင်းသေ ၵေႃႇတင်ႈၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼီႇယူႇႁင်းၽႂ်ႇႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။
ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းတႆးႁဝ်းၵေႃႈ တူၵ်းယူႇတႂ်ႈၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼီႇဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ဢၼ်ၶႂၢၵ်ႈမႃးတၢင်းမိူင်းဢိၼ်ႇတိယ မိူင်းရၶႅင်ႇၶဝ်ယူႇ၊ ၽႆၢႇမိူင်းလၢဝ်း ဝဵတ်ႉၼၢမ်း ၵမ်ႇပူးသျႃး ဢမ်ႇၼၼ် ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇသျႆၢးၼႃး ၼႆႉသမ်ႉတူၵ်းယူႇတႂ်ႈၾရႅၼ်ႉ မီးမိူင်းထႆးၵူၺ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတူၵ်းယူႇတႂ်ႈၽႂ် ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢမ်ႇတူၵ်းယူႇတႂ်ႈမိုဝ်းၽႂ်ၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆးမိူဝ်ႈယၢမ်းၼၼ်ၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽွင်းၶဵဝ် မိုတ်ႈၵိုဝ်းၶဝ်ႈႁႃမိူင်းဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇယူႇယၢမ်းၼၼ် ၵူၺ်းၵေႃႈ ယင်းလႆႈလူႉသုမ်းမိူင်းဢၼ်ယူႇတႂ်ႈဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈ ပၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈလႄႈ ၾရႅၼ်ႉၶဝ်ယူႇ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေဢမ်ႇတူၵ်းယူႇတႂ်ႈၶဝ်လုမ်းလုမ်းၼၼ်ႉ။
ယၢမ်းၼၼ်ၼႂ်းၵုၼ်ဢေးသျႃး ႁဝ်းၵေႃႈၶႂ်ႈၸမ်ၺႃးဢုပ်ႉမူတ်းယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵိုတ်းယူႇမိူင်းၵျပၢၼ်ႇဢၼ်ပဵၼ်ၵုၼ်ယူႇၼႂ်ႈၼမ်ႉပၢင်ႇလႆၢႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇၺႃးၵလႃးၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ်ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းမႃးၼႆလႄႈ ၵျပၢၼ်ႇၵေႃႈလၵ်ႉလွမ်ႁွမ်ဢဵၼ်ႁႅင်းသေ ၶဝ်ႈတိုၵ်းဢဝ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၵူဝ်းရီးယႃးယူႇ တိုၵ်းၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတင်းၼိူဝ်ၵႂႃႇၺႃး ၸူဝ်းဝဵတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရတ်ႉသျႃး ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်းတင်းၸူဝ်းဝဵတ်ႉၵေႃႈၵျပၢၼ်ႇတိုၵ်ႉပေႉယူႇ ယွၼ်ႉဝႃႈတႃႇၸူဝ်းဝဵတ်းတေသူင်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်လုၵ်ႉဢဝ်တၢင်းတူၵ်းမႃးတၢင်းဢွၵ်ႇၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်ၼႃႇလႄႈ။
ၵျပၢၼ်ႇပေႉယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းမိၵ်ႈသူၺ်ႇဢူၺ်းလီတင်းထႆးတင်းမၢၼ်ႈသေ လူင်းမႃးတၢင်းတႂ်ႈလိုပ်ႈပႅတ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႄႈၾရႅၼ်ႉၶဝ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉထႆးၶဝ်ၵေႃႈ မီးဝႃႇတၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈလႆႈၶိုၼ်းမိူင်းဢၼ်မီးၵူၼ်းတႆးယူႇလႄႈ ၸႂ်ႉၵႂၢမ်းတႆးၼၼ်ႉ ယၢမ်းၼၼ် လႆႈႁၼ်ထႆးၶဝ် သူင်ႇသိုၵ်းၶဝ်ဢုပ်ႉၵဵင်းတုင် မိူင်းပၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉၺႃး ၽႆၢႇဢမေႇရိၵၼ်ႇၶဝ် ပွႆႇမၢၵ်ႇပွမ်း ၼိဝ်းၶရေးယႃး သွင်လုၵ်ႈသႂ်ႇလႄႈ ထိုင်တီႈၵျပၢၼ်ႇၵေႃႈၵႃႈလႆႈယွမ်းသုမ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၵႂႃႇတူၺ်းထႅင်ႈၽႆၢႇၼိုင်ႈ ၼႂ်ႈယူႇရူပ်ႇ မီးမိူင်းယိူဝ်းရမၼ်း ဢၼ်ႁိတ်ႉလိူဝ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသိမ်းဢဝ်ၾရႅၼ်ႉလႄႈ ယူးရူပ်ႇယူႇ။
ယၢမ်းၼၼ်ႉ ယိူဝ်းရမၼ်းၶတ်းၸႂ်သၢင်ႈဢူၺ်းလီတင်း ဢိတလိယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢိတလိၵေႃႈ ဢမ်ႇၸွမ်းၸွႆႈထႅမ်လႆႈၼင်ႇၸႂ်။ ၵမ်းလိုၼ်းမႃးမိူင်းယူးရူပ်ႇၵေႃႈ လႆႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈ ဢမေႇရိၵႃႇလႄႈ ၸူဝ်းဝဵတ်ႉ တႃႇႁႂ်ႈၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်းပွၵ်ႈသွင်ယူႇယဝ်ႉ။ ဝႆၢးသေဢမေႇရိၵၼ်ႇၺႃး ၵျပၢၼ်ႇၶိုၼ်ႈတိုၵ်းတီႈၾိူဝ်းႁႃးၿိူဝ်ႉယဝ်ႉ ၽႆၢႇဢမေႇရၵၼ်ႇၵေႃႈၸင်ႇၵွႆႈၶဝ်ႈယူႇၽႆၢႇဢူၺ်းလီသေ တိုၵ်းယိူဝ်းရမၼ်း ၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ပႅတ်ႈယူႇ။
ဝႆၢးသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉ မိူင်းဢၼ်ယၢမ်ႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၵႂႃႇဢုပ်ႉပိူင်ႇပိူၼ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၾရႅၼ်ႉၶဝ်ၼႆႉ ၺႃးၽေးပၢင်တိုၵ်းႁႅင်းၼႃႇလႄႈ ဢဝ်ႁႅင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇမႃးသေ လႆႈပွႆႇပၼ်မိူင်းတႂ်ႈၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼီႇၶဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၵွၼ်းၶေႃမႃးယူႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉၵေႃႈပႃးမိူင်းတႆးမိူင်းမၢၼ်ႈႁဝ်း။
သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉၵႂႃႇသေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇယဝ်ႉ။
ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼႆႉ တေၵႆႉႁွင်ႉဝႃႈ(Cold war)ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉတေပဵၼ်ၼႂ်းၵႄႈ ဢမေႇရိၵၼ် လႄႈ ၸူဝ်းဝဵတ်ႉ၊
ၶဝ်ဢမ်ႇတိုၵ်းၵၼ်ၵမ်းသိုဝ်ႈသေတႃႉ ၶဝ်တိုၵ်းၵၼ်ၽႆၢႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ထႅၵ်ႉၼေႃႇလေႃႇၵျီႇ ပႆၢးမၢၵ်ႈမီးတႃႇတေၶိုၼ်ႈပဵၼ် မႁႃႇဢႃႇၼႃႇမႆၢၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၽႆၢႇဢမေႇရိၵၼ်ႇ ၸႂ်ႉဝႃႇတ ၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ဢဝ်ၵူၼ်းၼမ်ဝႃႈ ၽႂ်ႁဵတ်းလႆႈမၼ်းႁဵတ်း ၽႂ်မီးငိုၼ်းမၼ်းပိူင်ႇလႆႈ။
ထႅင်ႈၽႆၢႇၸူဝ်းဝဵတ်ႉသမ်ႉပဵၼ် ၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉ ၵူႈလွင်ႈပဵၼ်ၶွင်လူင် ၵၢၼ်ၵူႈၵၢၼ် ၶူဝ်းၵူႈမဵဝ်း တေလႆႈၽေမႅင်ႇၵၼ် ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ဢမ်ႇမီးသႃႇသၼႃႇ ဝႃႇတၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉၼႆႉတႄႇမႃးတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပႅတ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသေဢုပ်ႉမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝႃႇတ ၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉၼႆႉ ၽႄႈလၢမ်းၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇ ၵူဝ်းရီးယႃး လႄႈ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇသျႆၢးၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၽႆၢႇတၢင်းဢမေႇရိၵၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈၵူဝ်ဝႃႈ ဝႃႇတၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉ တေၸၢင်ႈဢုပ်ႉၵမ်ႇၽႃႇၼႆလႄႈ ၶတ်းၸႂ် ၶတ်းၶႂၢင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽေၵူဝ်းရီးယႃးပဵၼ်ပွတ်းႁွင်ႇပွတ်းၸၢၼ်းသေဢုပ်ႉပိူင်ႇ ပွတ်းႁွင်ႇၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉ ပွတ်းၸၢၼ်းၻီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ။
မိူင်းၶႄႇတႄႉ ၶႄႇလႅင်ၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉဢုပ်ႉလႆႈမူတ်းလႄႈ ၶႄႇၽိူၵ်ႇ လႆႈပႆၢႈၵႂႃႇယူႇ ထႆႇဝၼ်ႇ။ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၵေႃႈထုၵ်ႇမႅင်ႇပဵၼ်သွင်တွၼ်ႈ ပွတ်းႁွင်ႇပွတ်းၸၢၼ်း ၵူၺ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼိူဝ်ဢမ်ႇယွမ်းလႄႈ တိုၵ်းလူင်းၵႂႃႇလႆႈဝႅတ်ႉၼၢမ်းတႂ်ႈပႃး ၾရႅၼ်ႉတိုၵ်းဢမ်ႇလႆႈၵေႃႈ ပၼ်ဢမေႇရိၵၼ်ႇသူင်ႇသိုၵ်းၶဝ်ႈမႃးတိုၵ်း။ ယၢမ်းၼၼ်ႉဝႃႇတၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉလႆႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်သွင်တီႈၸူဝ်းဝဵတ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈဝႆၢးသတႃးလိၼ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸူဝ်းဝဵတ်ႉတႆၢယဝ်ႉ ၶႄႇလႄႈၸူဝ်းဝဵတ်းၵေႃႈဢမ်ႇပေႃးမႅၼ်ႈၵၼ်။ ၶဵၼ်ၶွင်ၶဵၼ်ၼႆႉပဵၼ်ဢူၺ်းလီၼႆလႄႈ 1970ပႆၢၼၼ်ႉ ဢမေႇရိၵၼ် ဢၼ်မီးရီးသျၢတ်ႉ ၼိၵ်ႉသၼ် ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ သူင်ႇၽွင်းၶဵဝ် ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵုမ်တင်းၶႄႇလႄႈ ၶႄႇၵေႃႈပိုတ်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႃႉၶႆၢတင်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈသၢဝ်းပီၼႆႉၵူၺ်း ၸူဝ်းဝဵတ်ႉၵေႃႈၺႃးမိပ်ႇငႅၼ်းလွင်ႈၵႃႉၶႆၢပႆၢးမၢၵ်ႈမီးၵျၢမ်းၼႃႇလႄႈ ပီ1989ၵေႃႈၸင်ႇတႅၵ်ႇပဵၼ်ရတ်ႉသျႃးလႄႈ မိူင်းဢွၼ်ႇလႆၢမိူင်းယူႇ ၼႂ်ႈၼၼ်ႉပႃးမိူင်းယူႇၶရဵၼ်းဢၼ် ရတ်ႉသျႃးတိုၵ်ႉဢဝ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။
ၼႂ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းတင်းဢမေႇရိၵၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶႄႇလႆႈသုၼ်ႇလႆႈလႄႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီၼႂ်းၵၢၼ်ၵႃႉၶႆၢတင်းၼမ်တင်းလႆၢ။
ဝႃႈတႄႉၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉၼႆႉ ၶဝ်မီးဝႃႇတဢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢုပ်ႇပိူင်ႇမူတ်းမူတ်း ၵူၺ်းၵႃႈၵၢၼ်ပိုတ်ႇမိူင်းၵႃႉၶႆၢၸူးဢမေႇရိၵၼ်ႇၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်းၵၢၼ်ယႃႉပႅတ်ႈဝႃႇတၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶႄႇ ယၢမ်းၼၼ်တႄႉဝႃႈ မႅဝ်းၼႆႉလူဝ်ႇမေႃၺွပ်းၼူၵူၺ်းၼႆ။
ဝႆၢးပိုတ်ႇမိူင်းယဝ်ႉ ၶႄႇၵေႃႈမီးသုၼ်ႇၵႃႉၶႆၢ သိုဝ်ႉၶဝ်ႈ ၶႆၢဢွၵ်ႇလႄႈ ႁဵၼ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇမီးလီပဵၼ်မႃးတႄႉတႄႉ
ထိုင်မႃးပီ2010ၼႆႉ ၿႃးရၵ်း ဢူဝ်ႇပႃးမႃး ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈဢမေႇရိၵၼ်ႇလႄႈ တေႇၸႁၼ်ၶဝ်ၸၼ်ဢဝ်ရတ်ႉသျႃး ၶဝ်မႃးၶိုၼ်းၼႂ်ႈၵၢတ်ႇၵႃႉၶႆၢယူႇ ၻူဝ်ႇၼူဝ်ႇထရမ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉမၼ်းႁၼ်ဝႃႈၶႄႇၼႆႉ လႆႈၼမ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းၼိူဝ်ၵၢၼ်ၵႃႉၶႆၢတေႃႇဢမေႇရိၵၼ်ႇ တင်းၼမ်တင်းလႆၢ ယၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈတင်ႈႁူဝ်ႉၶွၼ်ႇတေႃႇၶႄႇယူႇယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယိၼ်းဝႃႈ ဢမေႇရိၵၼ်ႇ ၶိုၼ်ႈၶွၼ်ႇတေႃႇၶႄႇ 145% ၽႆၢၶႄႇၵေႃႈဢမ်ႇယွမ်း ၶိုၼ်ႈတေႃႇဢမေႇရိၵၼ် 125%ယဝ်ႉၼႆ။
ၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈၶွၼ်ႇ ၼႆႉသမ်ႉတေလႆႈၽွၼ်းလီၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းသုင်ၶိုၼ်ႈ ထိုင်တီႈဢမ်ႇမီးၵူၼ်းသိုဝ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးၵူၼ်းသိုဝ်ႉ ပိူၼ်ႈၵေႃႈတေဢမ်ႇသူင်ႇၶႆၢၼႂ်ႈမိူင်းၶဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶႆၢဢမ်ႇဢွၵ်ႇ။
ဢမေႇရိၵၼ်ႇၵေႃႈလၵ်းလိင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႆၢးသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင် ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢဝ်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇပၼ်ပိူၼ်ႈႁိမ်တႃႇပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း လႄႈ တႃႇႁႂ်ႈငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၽေႈမႃးၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႉၶႆၢၼမ်ႉမၼ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈႁႂ်ႈၸႂ်ႉၻေႃႇလႃႇၼႆ။
ၼႂ်းၵႃႈၶွၼ်ႇဢၼ် ဢမေႇရိၵၼ်ႇၶိုၼ်ႈၶႄႇၼႆႉၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ
ၵူၺ်းၵႃႈၽူႈၶဵၼ်ၵဝ်ႇ ဢမေႇရိၵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇရတ်ႉသျႃးသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇၺႃးၶွၼ်ႇသေဢိတ်းၼႆ လႅပ်ႈတေလၢမ်းလႆႈယဝ်ႉၵႂႃႈၼေႃႈ။
ပၼ်ႁႃလူင်ထႅင်ႈဢၼ်ၵေႃႈ ဢမေႇရိၵၼ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းၶႄႇၽိူၵ်ႇၶိုၼ်း တႃႇမိပ်ႇၶႄႇလူင်း သင်ဝႃႈၶႄႇလႄႈဢမေႇရိၵၼ်ႇႁိမ်ၵၼ်ထႆႇဝၼ်ႇ ၼႆ ဢၼ်ၶႄႇဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉမၼ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇၼိုင်လႆႈ မေႃႇၼမ်ႉမၼ်းဢၼ်ၸမ်လႄႈ လႅပ်ႈတေၶႆၢပၼ်ၶႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ်မေႃႉၼမ်ႉမၼ်းၼႂ်းရၶႅင်ႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႄႇၵေႃႈဢမ်ႇတမ်းၸႂ်မၢၼ်ႈ ဢမ်ႇတမ်းၸႂ်ၶူဝ်းလႆၢးလႄႈ ၵႃႈလႆႈပၼ်ႁႅင်းမႁႃႇမိၵ်ႈၶဝ်ပွတ်းႁွင်ႇထိင်းသဵၼ်ႈတၢင်းၼမ်ႉၶမ်းထိုင်ရၶႅင်ႇယူႇ။
ၽႆၢႇမၢၼ်ႈၵေႃႈလၵ်း ၽိူဝ်ႇႁၼ်ဢမေႇရိၵၼ်ႇ ပိၼ်ႇၽႆၢႇၶဝ်ႈႁႃရတ်ႉသျႃးယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႆၢႇ ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းပူးတိၼ်းၵမ်းလဵဝ်။
ၶႄႇတေပေႉႁ ဢမေႇရိၵၼ်ႇတေပေႉႁ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈ ဢၼ်ယူႇၵၢင်သေပေႉဝႆႉတႄႉပဵၼ်ရတ်ႉသျႃးယဝ်ႉ။ ၶႄႇတင်းဢမေႇရိၵၼ်ႇၼႆႉ ၽႂ်ပိုင်ႈဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈ ပဵၼ်တီႈပိုင်ႈၶွင်ပိူၼ်ႈလႆႈၼႆၵေႃႈ ၸင်ႇတေပဵၼ်ၽႆၢႉပေႉယဝ်ႉ။
ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၵမ်းလိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈမိူဝ်းၼႃႈတေပဵၼ်ႁိုဝ်မႃး ၵေႃႈယဝ်ႉတႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းႁႃး ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းႁႃး မိူဝ်းၼႃႈတႄႉ လူဝ်ႇမီးၽႅၼ်လိၼ်ပၼ်ၶဝ်ၵိူတ်ႇပၼ်ၶဝ်ယူႇယူႇဢိူဝ်ႈ။ မီးၽႅၼ်ႇလိၼ်ပၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ တႃႇႁႂ်ႈပေႃးပိုင်ႈဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ ၼႃႈႁိူၼ်းၼိုင်ႈႁိူၼ်း ဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈဝဵင်း မိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးတၢင်းႁူႉၼႂ်းလွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လႄႈ ၼႃႈတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
ၽေးမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ တေဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈမဵဝ်းလဵဝ် ၵူၺ်းတေမႃး ၸိူဝ်ႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ် ၽေးသၽႃႇဝ လွင်ႈဢိုပ်းယၢၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တၢင်းဢွၵ်ႇမၼ်းတႄႉ ပိုင်ႇဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇႁႂ်ႈလႆႈလႃႈ ၽုၵ်ႇၵိၼ်ၵူၺ်း ၶူဝ်းယဵပ်ႉၵူၺ်း မီးၵုမ်ႇမၼီႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇဢၼ်လူဝ်ႇၸႂ်ႉၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၵူၺ်းၼႆတႄႉ တေပူၼ်ႉလွတ်ႈပၢၼ်ၶႃႈယူႇ။
တႅမ်ႈ ၶေႃႁွၵ်ႇ
Photo crd.
