တွၼ်ႈသၢမ်သိပ်းဢဵတ်း
လိူၼ်ႁႃႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇထိုင်မႃး လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ ဢွၼ်ႁဵတ်းၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇ ၶိုၼ်ႈၵျွင်းႁပ်ႉပီႊမႂ်ႇ သွၼ်းၼမ်ႉၽြႃး၊ သွၼ်းၼမ်ႉႁူတ်းၵၼ် ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၸွမ်းႁိူၼ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းငၢၼ်းၵေႃႈ လိုဝ်ႈၵၢၼ်လိုဝ်ႈငၢၼ်းသေယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵႂႃႇႁႃၵၼ်ႇတေႃး ဝၢၼ်ႈတႂ်ႈမိူဝ်းၼိူဝ် ပဵၼ်ၸုမ်းပဵၼ်ၸိူဝ်း သွၼ်းၼမ်ႉသူင်ႇသင်ႇၵၼ် လီပျေႃႇလီမူၼ်ႈ။
ၶမ်းလၢဝ်တႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးသူၼ်ၸႂ်လွင်ႈၵႂႃႇၵၢတ်ႇၵႂႃႇၵျွင်း လွင်ႈၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းသင်သေၵႃႈႁိုဝ် ၵူႈပွၵ်ႈမီးသႅင်ၼူၼ်းလႄႈမၼ်းလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းဢွၼ်ၵႂႃႇဢမ်ႇၵႃး သႅင်ၼူၼ်းသမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈလႄႈ ၼင်ႈတူၺ်းပိူၼ်ႈယူႇတီႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။
လိူၼ်ႁႃႈသုတ်းၵႂႃႇ လိူၼ်ႁူၵ်းထိုင်မႃး ၽူၼ်တႄႇႁူတ်းႁၢတ်ႇ ၶမ်းလၢဝ် လႆႈပိုတ်ႇၽုၺ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ပီႊၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ပီႊထီႉသွင်ယဝ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢၼ် ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်တင်းႁိုင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈသမ်ႉပေႃးၵေႃႉယႂ်ႇမႃး ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီႊ တွၼ်ႈတႃႇၶမ်းလၢဝ်တႄႉ ပဵၼ်ပီႊဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇတင်းၼမ်လႄႈ လႆႈတွၼ်ႈသွၼ်ၵႂႃႇတင်းၼမ်ယူႇ၊ ပီႊတေမႃးထႅင်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေႃႈတေပဵၼ်လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉမၼ်းထႅင်ႈတင်းၼမ်။
ပီႊၼႆႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်းမႂ်ႇမႃးထႅင်ႈလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵဝ်ႇၵေႃႈ တေသိုပ်ႇႁဵၼ်းၵႂႃႇမိူၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းသမ်ႉမီးမိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူၼ်းသမ်ႉၼမ်လိူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ၸၼ်ႉႁဵၼ်းၵေႃႈတိူဝ်းမႃးထႅင်ႈ မေႃသွၼ်သမ်ႉမီးမၼ်းၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းလႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၸႂ်တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းသေတႃႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢဝ်ၵမ်ႈမၼ်းဝႃႈႁေ ႁဵတ်းၵႂႃႇယူႇ။
ၼင်ႇႁိုဝ်ႁူင်းႁဵၼ်းပေႃးတေဢမ်ႇႁႅင်ႈလႅင်ႉ တူၺ်းၵဝ်ႇတူၺ်းမွင်ၼၼ်ႉ တေၽုၵ်ႇတူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈမွၵ်ႇပၼ်သေ လၢတ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ဢဝ်တူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈမွၵ်ႇႁိူၼ်းၶဝ်မႃးၼႆယူႇ၊ ၵေႃႉလဵၵ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးတူၼ်ႈလဵၵ်ႉ ၵေႃႉယႂ်ႇၵေႃႈဢဝ်မႃးလၢႆတူၼ်ႈ ဢွၼ်ၽုၵ်ႇၸွမ်းၵၼ် တေႃႇပေႃးယဝ်ႉယူႇ။
မိူဝ်ႈလႆႈႁၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢွၼ်ႇမၼ်း မေႃၽုၵ်ႇသွမ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းဝူၼ်ႉႁၼ်လႆႈ လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်သွၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉယႂ်ႇ ဢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉဝႆး၊ ႁဵၼ်းလႆႈတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵေႃႈႁႂ်ႈမိူၼ်ၵၢၼ်သွၼ် ၵၢၼ်သွၼ်ၵေႃႈႁႂ်ႈမိူၼ်တူဝ်ထူပ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝူၼ်ႉလႆႈဝႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းမၼ်းႁဵတ်းသူၼ်ၽၵ်းၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၶမ်းလၢဝ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းၼႆၵေႃႈ ႁဵတ်းတေႉၼင်ႇဝႃႈ ပွတ်းၼႂ်သွၼ်လိၵ်ႈယဝ်ႉ ဝၢႆးဝၼ်းမႃးၵေႃႈ ၸိူဝ်းယူႇၸၼ်ႉ-1 ပီႊၼႆႉတႄႉ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ယိပ်းၽႃႉယိပ်းသဵမ်သေဝဵၵ်ႉလိၼ်ၵၼ်ယူႇယဝ်ႉၼႃႇ။
ပီႊၵၢႆမၼ်းလႆႈႁဵတ်းၵႂႃႇ 2 ၸၼ်ႉ ၸၼ်ဢွၼ်ႇလႄႈၸၼ်ႉယႂ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီႊၼႆႉ ၸၼ်ႉယႂ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉမႃးပဵၼ်ၸၼ်ႉ-1 လႄႈ ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇသမ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်ၸၼ်ႉယႂ်ႇသေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ၸင်ႇႁႃမႃးယူႇမႂ်ႇလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပီႊၵၢႆ ဢမ်ႇပႆႇမေႃသင်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ယူႇၸၼ်ႉဢွၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပီႊၼႆႉတႄႉ ၶမ်းလၢဝ်ႁႂ်ႈၼွင်ႉလႅင်သွၼ်ၸွႆႈယဝ်ႉ။ သမ်ႉဝႃႈၼွင်ႉလႅင်တေဢမ်ႇပႆႇမေႃလိၵ်ႈတႆးလီသေတႃႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၼ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈမၼ်းပေႉလီလီယူႇ၊ လွင်ႈၵုမ်းထိင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈမၼ်းလႆႈလႄႈ လႆႈဝႃႈၸွႆႈၶမ်းလၢဝ်လႆႈၼမ်တႄႉတႄႉ ဝႆႉပဵၼ်မေႃသွၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ယူႇယဝ်ႉ။ သမ်ႉဝႃႈၼွင်ႉလႅင်ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းၸွမ်းပိူၼ်ႈသေတႃႉ ၶမ်းလၢဝ်ၵေႃႈ ႁႃပပ်ႉလိၵ်ႈပပ်ႉလၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ပၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းၽိုၵ်းလူၽိုၵ်းဢၢၼ်ႇၵႂႃႇယူႇ။
သမ်ႉဝႃႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းပီႊၼႆႉ တေသုၵ်ႉသၵ်ႉယူႇသေတႃႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်ပီႊထီႉသွင်ယဝ်ႉလႄႈ မၼ်းၵေႃႈႁူႉမေႃႁႃတၢင်းၵႄႈၶႆမႃးလႆႈယူႇၽွင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူႈလွင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈယၢပ်ႇပူၼ်ႉႁႅင်းၼႃႇလႄႈ မီးတၢင်းဢွၵ်ႇပၼ်ယူႇတႃႇသေႇ။
ၶၢဝ်းၾူၼ်ႁူဝ်ႁိုဝ်ႉ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇတၢင်းလိၼ်ၼၼ်ႉ မီးၵူမ်ႇပိူဝ်ႉဢုင်ငႂ်ႈတဵမ်ယူႇသဵင်ႈယဝ်ႉ၊ ပီႊၵၢႆတႄႉတၢင်းယၢပ်ႇၼႃႇၶၢၼ်ၸႂ်ၼႃႇ ပီႊၼႆႉတႄႉ သႂ်ႇသွၵ်းတိၼ်ဢူတ်ႇသေ ယၢင်ႈႁၢင်ႇယၢင်ႈႁိင်ႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။
ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၽွင်းၶမ်းလၢဝ်ၶဝ်တိုၵ်ႉၼင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇသမ်ႉငိၼ်းသဵင်ထူဝ်ႈလင်မေႃးမႃး သႅင်ၼူၼ်းၼႅတ်ႈဢႅၼ်ႇလႅၼ်ႈၼင်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေၵႂႃႇငွၵ်ႈတူၺ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မၼ်းလႆႈႁၼ်ၼၼ်ႉ မိုတ်ႈတႃယူႇမိူၼ်တေဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းသေ ၼႅတ်ႈဢႅၼ်ႇလႅၼ်ႈမႃးငွမ်သႂ်ႇလင်ၶမ်းလၢဝ်ၼၼ်ႉလွႆးလွႆးယဝ်ႉ။
“ၽႂ်မႃးလႃႇၼူၼ်း…” ၼၢႆးထၢမ်ၸူး။
သႅင်ၼူၼ်းဢမ်ႇတွပ်ႇႁေဢမ်ႇၵႃး ၵူမ်ႈၼႃႈၵူမ်ႈတႃမႅပ်ႉသႂ်ႇလင်ၶမ်းလၢဝ်ၼၼ်ႉယူႇတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်း။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇသမ်ႉမီးသဵင်ဢၼ်ယၢမ်ႈငိၼ်း
“ၼၢႆး!! ပီႈၼၢင်း.. ၶႃႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ”
“ဢမ်ႇၸႂ်ႈသဵင်ဢၢႆႈၼွင်ႉႁိုဝ်လႃႇၼၼ်ႉၼၢႆး!!..”
ၼၢႆးလႄႈၶမ်းလၢဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉၵႂႃႇတူၺ်း သမ်ႉပေႃးလိုမ်းသႅင်ၼူၼ်းယဝ်ႉ။
“ဢၢႆႈၼွင်ႉ!!…” ႁၼ်ၼႃႈယဝ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးႁၼ်ၶိုၼ်းဝၼ်းဢၼ်လႅင်းမိူင်းသႂ်ပၢႆႈမိူဝ်းပႅတ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉမႃးလႄႈ “မႃးၼႆႉလူး” တင်းမိုဝ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ယိုၼ်းတၢဝ်းသႂ်ႇႁူလႅင်းမိူင်းသႂ်သေ ယၵ်းလိမ်ႇသႂ်ႇပၼ်ယဝ်ႉ။
“ပီႈ ႁဵတ်းသင်ၶႃႈလႃႇၼႆႉ ၶႃႈၸဵပ်းဢေႃႈ”
“မႂ်းႁဵတ်းသင်ၵဝ်ဝႆႉ ဢမ်ႇတွင်းလႆႈႁႃႉ တိုၵ်ႉမီးမႃးထၢမ်လႆႈယူႇ” မႄးဢဝ်သူၼ်ႈတိၼ်မၼ်းထိပ်ႇသႂ်ႇၶႃလႅင်းမိူင်းသႂ် ဢၼ်ဢိူၵ်ႇၵူမ်ႇဢိူၵ်ႇဢုင်လူင်မႃးၼၼ်ႉ ၶႃသမ်ႉပေႃးငေႃးၶူတ်းလူင်ၵႂႃႇ။
“ပွႆႇမၼ်းၵႂႃႇႁေလႄႈ..”
ၶဝ်ၵေႃႈၸွႆႈတေႃႉၶူဝ်းတေႃႉလဵင်းၶဝ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ ၼၢႆးၸင်ႇၶိုၼ်းထၢမ်လႅင်းမိူင်းသႂ် “ၵိၼ်ၶဝ်ႈယဝ်ႉႁႃႉ!!”
“တွင်ႉမႆႈထူၼ်ႈယဝ်ႉဢေႃႈၼႆႉ” ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းသွင်ႇၾႆး ဢၼ်မီးမၢၵ်ႇၾႆးၶၢဝ်ၶၢဝ်ႁိူဝ်ႈလႅင်းယူႇ လႆႈမႃးမိူဝ်ႈၶမ်းလၢဝ်မိူဝ်းႁိူၼ်းဝၢႆးဢွၵ်ႇဝႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းသွင်ၾႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်သႅင်ၼူၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁူႉမၼ်းႁၢႆၵႂႃႇမိူဝ်ႈလႂ်။
“သႅင်ၼူၼ်းလူးၵႂႃႇလႂ်ယဝ်ႉလႃႇ!!” ၶမ်းလၢဝ်တူၵ်းၸႂ်ႁေထၢမ်။
“ဢိူဝ်ႈ! မိူဝ်ႈၵႆႈမီးယူႇလူး မိူဝ်းမီးၼႂ်ႁိူၼ်းႁႃႉတေႃႈ” ၶမ်းလၢဝ်ၵေႃႈၼႅတ်ႈလုၵ်ႉၵႂႃႇႁႃတူၺ်းၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇလႆႈႁၼ်။ လႅင်းမိူင်းသႂ်ၵေႃႈ မိူဝ်ႈငိၼ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ သႅင်ၼူၼ်းၼႆၵူၺ်း သမ်ႉပေႃးလႄႇဝၢႆႇယၵ်ႉတူၺ်းၸွမ်းယဝ်ႉ။
“သႅင်ၼူၼ်း! ၼႆၶႃႈႁႃႉ..”
“ၸၢႆးတေပႆႇႁူႉလွင်ႈၼႆႉ..” ၼၢႆးဝႆႉသဵင်မွင်ၸႂ်သေလၢတ်ႈၸူး။
“ၶႃႈၵေႃႈထၢင်ႇယူႇဝႃႈမၼ်းပဵၼ်သင်ၼႆ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ႁိူၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉ ၶဝ်ပၢႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉႁိုဝ် လွမ်ဝူၼ်ႉယူႇဢေႃႈ”
ၶမ်းလၢဝ်ဢၼ်ၸွမ်းႁႃသႅင်ၼူၼ်းဢမ်ႇႁၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ “ၶႃႈတေၵႂႃႇႁႃတူၺ်းတၢင်ႇတီႈၵွၼ်ႇၶႃႈၼၢႆး” လႅၼ်ႈလူင်းႁိူၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၼၢႆးဢဝ်လွင်ႈသႅင်ၼူၼ်းလႆႈထူပ်းၼၼ်ႉ ၶႆႈၼႄလႅင်းမိူင်းသႂ်ယဝ်ႉ၊ ၵိၼ်ၶဝ်ႈယူႇၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးဢဝ်ၵမ်းၶဝ်ႈမၼ်းၸၢင်ၵႂႃႇသေ ၽႃႈၸေႃႉမၼ်းတူၵ်းလူင်းၼိူဝ်ၽၢၵ်ႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ ၼင်ႈႁေမိုင်ယူႇယဝ်ႉၼႃႇ။
ၶမ်းလၢဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸွမ်းႁႃပေႃးၶႂ်ႈၸွတ်ႇဝၢၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁၼ်၊ ၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸွမ်းႁႃၸွႆႈၵၼ်ယူႇ။ ၸွမ်းၶႆႈထိုင်မိူင်းပေႃးလႅင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ႁွႆးတၢင်းမၼ်းသေဢိတ်းဝႃႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်။
ၵႃႈဢမ်ႇပႆႇထူပ်းတူဝ်သႅင်ၼူၼ်း ၶဝ်ၵေႃႈယင်းတိုၵ်ႉၸွမ်းႁႃယူႇတိၵ်းတိၵ်း လႅင်းမိူင်းသႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸွမ်းႁႃပၼ်သႅင်ၼူၼ်း သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇၵိၼ်ဢမ်ႇၼွၼ်းလႆႈ မီးၵႂႃႇသၢမ်ဝၼ်းယဝ်ႉ၊ ဢဝ်မၼ်းသမ်ႉပေႃးမဝ်းလူမ်ႉၵႂႃႇ ပိူၼ်ႈပေႃးလႆႈမႅၵ်ႇမိူဝ်းတီႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ။
ၼွၼ်းလိုဝ်ႈၵႂႃႇပဵၼ်ၼိုင်ႈဝၼ်းတဵမ်တဵမ် ပေႃးဝႃႈမၼ်းတိုၼ်ႇမႃးသေထၢမ်သႅင်ၼူၼ်းၵေႃႈ ႁူႉဝႃႈသႅင်ၼူၼ်းၼၼ်ႉ ထူပ်းႁၼ်ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃးယဝ်ႉ လႆႈႁၼ်တူဝ်တၢႆမၼ်းၽူးယူႇၼိူဝ်ၼမ်ႉ ပွတ်းတၢင်းတႂ်ႈဝၢၼ်ႈႁူၵ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းႁႃပႃၶဝ်လႆႈၵႂႃႇႁၼ်ၺႃးၼႆယဝ်ႉ။
သိုပ်ႇလူၵႂႃႇထႅင်ႈ တွၼ်ႈတေမႃးၶႃႈ။
